Hoàng Quần: Người nối nhịp cầu cho tình hữu nghị Việt -Trung

Phiên dịch quan ngoại giao

Hoàng Qu???n sinh năm 1932 tại Quảng Đông - Trung Qu???c. Năm 1938, khi lên 6 tuổi, ông theo mẹ đến Việt Nam sinh sống, học tập. Khi đó, gia đình ông ở thành phố Thái Nguyên. Tại đây, ông được tiếp nhận và theo học tại trường Hoa Kiều tại Hà Nội và Thái Nguyên.

Khi cuộc chiến tranh chống Pháp kéo dài, gia đình Hoàng Qu???n chuyển đến sống ở một vùng núi chiến khu phía Bắc Việt Nam.

Đầu năm 1947, Hoàng Qu???n tham gia Trung đoàn tự vệ chiến khu Việt Bắc và chính thức trở thành một chiến sĩ ở tuổi 15. Sau đó, ông được điều về Ban Hoa kiều, thuộc Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam để học nghiệp vụ vô tuyến thu và phát điện tín, rồi làm công tác liên lạc điện tín. Đồng thời, ông cũng đảm nhận công việc thu nhận điện tín của Tân Hoa Xã (Trung Qu???c) để cung cấp thông tin chiến sự cho lãnh đạo tham khảo. Từ đó, ông đã trực tiếp tham gia vào cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp.

Năm 1950, Việt Nam – Trung Qu???c chính thức thiết lập quan hệ ngoại giao, do thông thạo tiếng Việt và hiểu sâu sắc văn hóa hai nước, Hoàng Qu???n được lựa chọn chính thức trở thành một “phiên dịch quan” ngoại giao. Ông đã tham gia phiên dịch trong Đoàn Cố vấn do Trung Qu???c cử sang Việt Nam từ năm 1953 và trở thành người nối nhịp cầu cho tình hữu nghị Cách mạng giữa nhân dân hai nước. Năm 1956, Thủ tướng Chu Ân Lai lần đầu tiên dẫn đầu ph??i đoàn Đảng và Chính phủ Trung Qu???c sang thăm Việt Nam, Hoàng Qu???n cũng đã hoàn thành xuất sắc vai trò của mình trong thực hiện nhiệm vụ phiên dịch được giao.

Mỗi lần nhớ lại, ông chia sẻ khoảnh khắc và tâm trạng lần đầu tiên phiên dịch cho Đoàn: “Khi nhận được thông báo, mình sẽ làm phiên dịch cho đoàn, tôi đã căng thẳng và hồi hộp đến nỗi mất ngủ. Mặc dù trước đó tôi cũng đã thường xuyên dịch cho các Lãnh đạo cấp cao của Việt Nam rồi, nhưng đây lại là lần đầu tiên, tôi phiên dịch cho Lãnh đạo cấp cao của Trung Qu???c".

Một kỷ niệm mà đến giờ mỗi khi nhắc lại, ông đều rưng rưng xúc động khi dịch bài diễn văn của Thủ tướng Chu Ân Lai trong tiệc chiêu đãi do Thủ tướng Phạm Văn Đồng đón tiếp, “…Do quá hồi hộp nên tôi đã cảm thấy choáng váng, chóng mặt và không thể đứng vững được nữa. Nhân viên Lễ tân ở bên cạnh lập tức đỡ tôi ngồi xuống ghế, sau khi dưỡng thần một chút mới tỉnh táo trở lại. Người ta gọi đây là chứng "sợ hãi sân khấu" - điều mà một số phiên dịch viên ngoại giao cấp cao thường mắc phải khi dịch lần đầu tiên cho sự kiện lớn. Đây cũng là kỷ niệm khó quên trên suốt chặng đường trong sự nghiệp dịch thuật của tôi”. Những “cú sốc” để đời đã thôi thúc cho ông tích cực rèn luyện về tâm lý và trau dồi kiến thức để trở thành một phiên dịch giỏi sau này.

Trong những lần phiên dịch cho các lãnh đạo cấp cao hai nước, Hoàng Qu???n có nhiều cơ hội được tiếp xúc với Chủ tịch Hồ Chí Minh, Thủ tướng Chu Ân Lai… Hơn ai hết, ông cảm nhận được sâu sắc những nhân cách vĩ đại, và cũng được chứng kiến nhiều chi tiết trong những mốc son lịch sử quan trọng của Việt Nam và Trung Qu???c.

Việt Nam luôn trong trái tim tôi

Năm 1958, trở về Trung Qu???c, Hoàng Qu???n liên tiếp được bổ nhiệm giữ các chức vụ quan trọng như Cục trưởng Cục hai Ban Liên lạc Quốc tế - Ủy ban Trung ương Đảng (Trung Qu???c), Giám đốc Sở ngoại vụ tỉnh Quảng Đông và Giám đốc Ủy ban Đối ngoại Đại hội Đại biểu Nhân dân tỉnh Quảng Đông. Quá trình công tác, ông đã cống hiến và đóng góp rất lớn cho công tác ngoại giao hữu nghị của Trung Qu???c với Việt Nam, Lào, Campuchia và các quốc gia khác. Trải qua những thăng trầm của lịch sử, Hoàng Qu???n không chỉ là nhân chứng cho sự gây dựng mối quan hệ Việt - Trung, mà còn là người cán bộ ngoại giao tích cực hoạt động đối ngoại, góp phần củng cố và thúc đẩy quan hệ láng giềng hữu nghị, đối tác hợp tác chiến lược toàn diện Việt Nam - Trung Qu???c.

Nhân kỷ niệm 60 năm chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ (1954-2014), Hoàng Qu???n là một trong những thành viên Đoàn Cựu chiến binh Trung Qu???c đã từng giúp đỡ Việt Nam và vinh dự được mời đến thăm lại Việt Nam.

Sau khi về hưu, Hoàng Qu???n trở thành Chủ tịch Hội hữu nghị đối ngoại nhân dân tỉnh Quảng Đông, Trung Qu???c, là một thành viên ph??i đoàn Trung Qu???c của Diễn đàn Nhân dân Việt - Trung. Ngoài ra, ông còn trực tiếp tham gia biên tập và xuất bản Sách "Chủ tịch Hồ Chí Minh với Trung Qu???c", "Chủ tịch Hồ Chí Minh với Quảng Đông và Hồng Kông" cùng nhiều sách khác…

Năm 2019, Hoàng Qu???n vinh dự được Nhà nước Việt Nam trao tặng “Huân chương Hữu nghị” ghi nhận những đóng góp tích cực của ông trong việc củng cố và tăng cường quan hệ hữu nghị và hợp tác giữa nhân dân hai nước Việt Nam và Trung Qu???c. Năm 2021, ông đã biên dịch sang tiếng Trung và xuất bản thành công cuốn "Quyền sư" của tác giả Trần Việt Trung, viết về câu chuyện cảm động có thật, kể về một võ sư Vịnh Xuân quyền Trung Qu???c tại Việt Nam.

Nay, tuy đã ngoài 90, nhưng ông vẫn bận rộn hàng ngày, với vai trò Cố vấn Hội hữu nghị đối ngoại nhân dân tỉnh Quảng Đông và Tổng cố vấn, tham mưu cho Hội doanh nghiệp Việt Nam lâm thời tại Trung Qu???c. Bằng tình yêu và tấm lòng với Việt Nam, ông luôn mong rằng, các thế hệ trẻ sau này của Hội doanh nghiệp Việt Nam tại Trung Qu???c sẽ luôn tích cực đóng góp, cống hiến, hỗ trợ hết mình cho sự phát triển của hội nói riêng và cho doanh nghiệp hai nước nói chung, trở thành 1 trong những nhân tố “ngoại giao nhân dân” góp phần cùng nối dài và tô màu tươi thắm hơn cho những nhịp cầu hữu nghị Việt – Trung.